HELMUT LACHENMANN (Đức, 1935)

Rất nhiều âm nhạc của Lachenmann được lấy cảm hứng từ một ý tưởng đơn giản trên bề mặt, nhưng nó đã tạo ra một  sự phát triển quan trọng nhất về nhạc cụ trong 50 năm qua. Vâng, nó đã được thể hiện trong cụm từ “musique concrète instrumentale« . Khái niệm này là sự sáng tạo của sự biến đổi âm thanh, sự vận dụng liên tục từ âm thanh đến tiếng ồn, từ các nốt nhạc cho đến thăm dò văn bản vô tận, và tất cả những gì thuộc về hầu hết các nhạc công thuần túy. Điều đó có nghĩa là trong âm nhạc của Lachenmann, có một thế giới của âm thanh vượt trội hơn những gì một nhà soạn nhạc điện tử và electro-acoustic có thể đạt được. (Cụm từ « musique concrète », xuất phát từ Pierre Schaeffer, một trong những người tiên phong của âm nhạc electro-acoustic vào những năm 1940).

 

Kết quả là, âm nhạc của Lachenmann dành cho hai cây đàn guitar, Salut für Caudwell, hay dành cho nhóm nhạc Schwankungen am Rand là âm nhạc phục hồi các phần văn hoá âm nhạc đã bị lãng quên- âm nhạc nghi thức và âm nhạc ký hiệu: Tiếng lách cách bôc phát của một chiếc đinh trên dây, những tiếng trượt kỳ lạ bạn có thể tạo ra từ ngón tay và bàn tay trượt lên xuống trên một phím vĩ cầm, một hạt nơ trên dây và toàn bộ vũ trụ  âm thanh có thể có trong không gian giữa tiếng ồn không tiếng ồn và sự khởi đầu của một ghi chú dễ nhận thấy trên một cây đàn violin, cello, một đôi bass, hơi thở và tiếng rít mà một nhạc công chơi nhạc cụ gỗ và đồng có thể làm được, bản giao hưởng của tiếng ồn  một  phần bộ gõ có thể làm được.

Lachenmann cho thấy vẻ đẹp kín đáo và những thành phần tiềm năng  đáng kinh ngạc trong những âm thanh trước đây không được yêu chuộng.

 

Sinh năm 1935, Lachenmann lớn lên trong thế hệ sau Stockhausen, và ông đã định hướng những ưu tiên sáng tạo của mình ở Đức những năm 1950, như một học trò của Luigi Nono ở Ý, và việc tham gia trường hè  Darmstadt từ những năm 1960 đã cho ông một cảm giác cơ bản về sự thừa thải của  âm nhạc quá khứ và sự cần thiết phải có một cái gì đó mới mẻ, sự tìm ra cách để tạo ra một biểu hiện âm nhạc có ý nghĩa trong những đổ nát vật chất ông nhìn thấy xung quanh  và những mảnh vụn văn hoá âm nhạc châu Âu. Và nỗ lực của Lachenmann để tìm ra ngôn ngữ này trong những năm 60 đã tạo ra một loại chính kiến trong sáng tạo  âm nhạc. Khi thực hiện hoặc khi nghe nhạc, ý tưởng là bạn không chỉ cảm nhận bề mặt của một nốt nhạc hay nhịp điệu, mà còn sâu sắc hơn nữa, như ông nói: « bạn nghe thấy các điều kiện mà hành động âm thanh hoặc tiếng ồn được thực hiện, bạn nghe những gì mà nguyên liệu và năng lượng có liên quan và những gì là sự đối đầu với trở ngại « . Sự trở ngại ấy là rõ ràng nếu bạn nhìn thấy cuộc sống thực hành âm nhạc của Lachenmann: đây là âm nhạc đòi hỏi niềm đam mê to lớn và là hành động của người nghệ sĩ, tập trung vào các chi tiết nhỏ nhặt của từng âm thanh, và  mỗi cử chỉ là sự yêu cầu mang tính siêu nhiên .

 

Chương trình của ông ghi chú cho Mouvement.  « Âm nhạc của  một chương chết”, ông nói. Nhưng đó là tác phẩm chỉ sự thành công duy nhất của âm nhạc muộn của Lachenmann, những tác phẩm như Concertini hay opera của ông.

Tác phẩm của Lachenmann giờ đây bao gồm toàn bộ khả năng âm thanh, hòa mình vào âm nhạc của ông, bạn sẽ nghe thấy tất cả các bài hát khác nhau, ở đó bạn sẽ nghe thấy những hạt, những tiếng ồn, những vật chất, của Mozart, Schubert, hoặc Strauss, như bạn nghe thấy những giai điệu, sự gợi cảm và sự  biểu hiện siêu viết của thứ âm nhạc riêng tư  của Lachenmann.

CÁC TÁC PHẨM HELMUT LACHENMANN:

• Fünf Variationen über ein Thema von Franz Schubert(Walzer cis-moll, D643) for piano (1956)
• Rondofor two pianos (1957)
• Souvenirfor 41 instruments (1959)
• Due Giri, two studies for orchestra (1960)
• Tripelsextettfor 18 instruments (1960–61, lost)
• Fünf Strophenfor 9 instruments (1961, withdrawn)
• Echo Andantefor piano (1961–62)
• Angelionfor 16 instruments (1962–63, withdrawn)
• Wiegenmusikfor piano (1963)
• Introversion Ifor 18 instruments (1963, withdrawn)
• Introversion IIfor 8 instruments (1964. withdrawn)
• Scenariofor tape (1965)
• Streichtrio Ifor violin, viola and cello (1965)
• Intérieur Ifor one percussionist (1966)
• Notturnofor small orchestra and solo cello (1966/67)
• Trio fluidofor clarinet, viola and percussion (1966/68)
• Consolations Ifor 12 voices and percussion (1967)
• temAfor flute, voice and cello (1968)
• Consolations IIfor 16 voices (1968)
• Air, music for large orchestra with percussion solo (1968–69)
• Pressionfor cello (1969–70, revised 2010)
• Dal niente (Interieur III)for clarinet (1970)
• Guero, piano study (1970)
• Kontrakadenzfor large orchestra (1970–71)
• Montagefor clarinet, cello and piano (1971)
• Klangschatten – mein Saitenspielfor three Konzertflügel (pianoforte) and string ensemble (1972)
• Gran Torso, music for string quartet (1972)
• Fassadefor large orchestra (1973)
• Schwankungen am Rand, for sheet metal and strings (1974–75)
• Zwei Studienfor violin (1974)
• Accanto, music for solo clarinet and orchestra (1975–76)
• Les Consolationsfor choir and orchestra (1976–78)
• Salut für Caudwell, music for two guitarists (1977)
• Tanzsuite mit Deutschlandlied, music for orchestra and string quartet (1979–80)
• Ein Kinderspiel, seven little pieces for piano (1980)
• Harmonica, music for large orchestra and solo tuba (1981–83)
• Mouvement (- vor der Erstarrung)for ensemble (1982/84)
• Ausklangfor piano and orchestra (1984–85)
• Dritte Stimme zu J.S. Bachs zweistimmiger Invention d-moll BWV775 for three instruments (1985)
• Staubfor orchestra (1985–87)
• Toccatina, violin study (1986)
• Allegro sostenuto, music for clarinet, cello and piano (1986–88)
• Tableaufor orchestra (1988)
• Streichquartett « Reigen seliger Geister », string quartet (1989)
• « …zwei Gefühle… », Musik mit Leonardo for speaker and ensemble (1992)
• Das Mädchen mit den SchwefelhölzernMusik mit Bildern (Musiktheater), music with images – theatre music for very large orchestra and soloists (1988–96)
• Serynadefor piano (1998)
• NUNfor flute, trombone, male choir and orchestra (1999)
• Sakura-Variationenfor saxophone, percussion and piano (2000)
• Streichquartett « Grido », string quartet (2001)
• Schreibenfor orchestra (2003)
• Double (Grido II)for string orchestra (2004)
• Concertinifor large ensemble (2005)
• …got lost…, music for soprano and piano (2008)
• Sakura II « Berliner Kirschblüten »for voice, saxophone, piano and percussion (2008, withdrawn)